PROGRAMMATOELICHTING

In dit programma staat de interactie tussen orgel en symfonieorkest centraal. Les Offrandes Oubliées is het eerste symfonische werk van Olivier Messiaen (1908 – 1992) waarvan hij toestond dat het gepubliceerd werd. Messiaen schreef dit werk in 1930, vlak na het afronden van zijn conservatoriumopleiding. Het werk is een drieluik bestaande uit twee extreem langzame passages die een heftig middendeel omsluiten. Messiaen benoemt de drie delen van Les Offrandes Oubliées als volgt: Het Kruis (klaagzang van de strijkers), De Zonde (race naar de afgrond op een bijna mechanische snelheid) en De Eucharistie (een lange, trage beweging in de violen). Als extra ondersteuning van Het Kruis schreef hij een gedicht om dit gedeelte verder toe te lichten. De onregelmatige maatsoort geeft de muziek een vrije, vloeiende vorm. De onvoorstelbare traagheid geeft de muziek iets eeuwigs, waarin de laatste zevenentwintig maten zes minuten kunnen duren.
Joseph Jongen (1873 – 1953) schreef zijn Symfonie Concertante voor de inhuldiging van het grootste orgel ter wereld, in een warenhuis in Philadelphia. De geplande première in Amerika ging vanwege uitstel door Jongen en later overlijden van opdrachtgever Wanamaker niet door. Het werk werd uiteindelijk in 1928 in Brussel voor het eerst uitgevoerd. Een symfonie concertante is een tussenvorm tussen een symfonie en een soloconcert. De solist is weliswaar prominent aanwezig, maar maakt ondertussen ook deel uit van het orkest. Ysaÿe, vriend en collega van Jongen, verwoordde dit anders: hij beschouwde de Symfonie Concertante als een symfonie voor twee orkesten, waarbij het orgel één van deze orkestpartijen voor haar rekening neemt en zo het andere orkest verrijkt. 
Hoewel de bijnaam Orgelsymfonie een nadrukkelijke rol voor het orgel veronderstelt, is de rol voor het orgel in de derde symfonie van Camille Saint-Saëns (1835 – 1921) eigenlijk vrij beperkt. Het orgel speelt alleen in de tweede helften (Poco adagio en Maestoso - Allegro) van beide delen met het orkest mee en heeft geen uitdrukkelijke solopartij. Saint-Saëns benadrukte dit door in zijn aankondiging te spreken van een symfonie voor orkest met (avec) orgel. Wat ook opvalt, is dat de symfonie uit slechts twee delen bestaat. Saint-Saëns had voordat hij begon aan het schrijven van de symfonie al bedacht dat hij deze zo wilde opbouwen, hoewel menig CD-producent de beide delen opknipt en het zo lijkt alsof er vier delen zijn.