Webpodium.nl
Online podium voor Nederlandse orkesten
Concertagenda Orkesten Podia Zoeken
György Ligeti (28 mei 1923 - 12 juni 2006)
Geboren in Dicsöszentmárton (nu Tirnaveni), Roemenië, 1923. Oostenrijks componist van Hongaarse afkomst. Ligeti schrijft overwegend voor grote bezettingen. Hij heeft een voorkeur voor muziek met een grote dichtheid, waarin individuele partijen onhoorbaar zijn. Zijn muziek maakt daardoor vaak een statische indruk.

In de oorlogsjaren studeerde Ligeti aan het conservatorium van Kolozsvár (ook bekend als Cluj en Klausenburg). Van 1945 tot 1949 was hij een leerling van Farkas, Veress en Járdányi aan het conservatorium van Boedapest. Voordat hij zelf tot docent voor muziektheoretische vakken aan dit instituut werd benoemd, deed hij in 1949 enkele maanden veldonderzoek naar de Roemeense volksmuziek. Na de opstand van 1956 emigreerde hij naar Duitsland, waar hij medewerker werd aan de studio voor elektronische muziek van de Westdeutscher Rundfunk (WDR) in Keulen. Daar maakte hij, met name door zijn contacten met de componisten Herbert Eimert, Karlheinz Stockhausen en Gottfried Koenig, voor het eerst kennis met de West-Europese avant-gardemuziek. Vanaf 1959 doceerde hij bij de Internationale Ferienkurse für Neue Musik in Darmstadt. In datzelfde jaar vestigde hij zich in Wenen en werd Oostenrijks staatsburger.

Ligeti's oeuvre tot 1956 stond onder invloed van Bartók, Stravinsky, de Hongaarse en vooral de Roemeense volksmuziek. Van zijn vroege werken hebben met name de Métamorphoses nocturnes voor strijkkwartet (1953-1955) bekendheid verworven. Zijn definitieve doorbraak als componist kwam met de première van zijn orkestwerk Apparitions in 1960 in Keulen. Dit werk geeft een kritische reflectie op de voorafgaande seriële periode, waarin meerdere muzikale aspecten van tevoren lagen besloten in getallenreeksen.

Ligeti bemerkte dat de traditionele nadruk op harmonie en samenklank verschoof naar een interesse voor klanklagen. Hij wilde muziek schrijven die zo dicht van structuur is dat de instrumentale stemmen hun individualiteit verliezen en volledig in het geheel opgaan. Hij spreekt in dit verband van 'onhoorbare polyfonie', ook wel micropolyfonie. Voor het gehoor zijn slechts globale veranderingen van klankkleuren, structuur en dichtheid van het klankweefsel waarneembaar.

In de werken die op Apparitions volgden, bleef hij het procédé van de 'onhoorbare polyfonie' trouw, ook al zijn de composities voor kleine bezetting doorzichtiger dan de voorafgaande orkestwerken. Er voltrok zich een ontwikkeling van 'onhoorbare' naar 'hoorbare' polyfonie, waarin gestalten met een uitgesproken melodisch en ritmisch profiel herkenbaar zijn (Melodien, 1971, en het concert voor fluit, hobo en orkest, 1972). Tot zijn overige werken behoren: Atmosphères voor orkest (1961), Volumina voor orgel (1961-1962; herzien in 1966), Aventures (1962-1963), Nouvelles aventures (muziektheater voor 3 vocalisten en 7 instrumentalisten, 1962-1965), Requiem voor sopraan, mezzosopraan, twee koren en orkest (1963-1965), Lux aeterna voor 16-stemmig koor a capella (1966), een celloconcert (1966), Lontano voor orkest (1967), Continuum voor klavecimbel (1968), strijkkwartet nr. 2 (1968), Kammerkonzert voor 13 instrumentalisten (1969-1970), San Francisco polyphonie (1973-1974), Le grand macabre (muziektheater, 1977-1978), Etudes voor piano (1985), een pianoconcert (1985-1988), Nonsense madrigals (1988-1993) en een vioolconcert (1990). Veel gespeeld worden verder de speelse Fünf Bagatellen voor blaaskwintet.

Relevante links

Werken van György Ligeti, klik op een werk voor informatie over uitvoeringen:

Ramifications for string orchestra
Roemeens Concert
Zes Miniaturen

Verwante componisten:

Bartók, Béla
Stravinsky, Igor

Andere schrijfwijzen:

  • Gyorgy Ligeti
  • Gyorgi Ligeti
  • Gy�rgy Ligeti

Deze lijst met schrijfwijzen wordt automatisch gegenereerd uit zoektermen en externe concertagenda's en moet het mogelijk maken dat bezoekers die andere schrijfwijzen hanteren via zoekmachines toch deze pagina kunnen vinden.